Når språket smuldrar

Språket har til oppgåve å beskriva røyndomen for oss på ein mest mogeleg sann måte. Dersom ikkje det me seier er sant, kommuniserer me på falske premissar. Me forvirrar i staden for å opplysa.

Medviten falsk språkbruk for å oppnå eit ønskja resultat, kallar me propaganda. I den politiske og kulturelle debatten er dette regelen i dag meir enn unnataket.

Oftare og oftare høyrer me til dømes at Israel driv med folkemord i Gaza.

Folkemord skjer, i følgje «FN-konvensjonen om folkemord», når ei gruppe menneske har som mål å utrydda ei anna. Me såg det i Tyrkia under første verdskrigen då muslimske tyrkarar målretta drap 2 millionar kristne armenarar og assyrarar, og under andre verdskrigen då tyske nazistar drap 6 millionar jødar og 3 millionar romfolk. DET var folkemord. Men sivile drepne i krig mellom hærar er ikkje rekna som folkemord, sjølv om det er gale nok. For all del.

Så til neste sak: I spørsmålet om å utvida grensa for sjølvbestemt abort frå 12 til 18 veker, høyrer me enno ein gong slagordet: «Kvinna må ha rett til å bestemma over sin eigen kropp». «Min kropp, mitt val!» Men det er tilslørande språk. For om det er sant at kvinna har denne retten, så har ho ikkje automatisk rett til å bestemma over barnet sitt sin kropp. Her blir språket brukt på ein måte som skal få folk til å tenkja at eit foster er ein del av kvinna sin kropp, noko som lett påviseleg ikkje er sant. «Rett til å bestemma over eigen kropp» er rett og slett rein propaganda.

Dette blir veldig tydeleg når me tenkjer oss kva som vil skje dersom ei kvinne oppsøkte ein lege med krav om å få fjerna blindtarmen utan at det var noko gale med han. Ho hadde blitt sendt rett heim med uforretta sak. Ei kvinne kan nok bestemma om ho vil tatovera kroppen sin, men ingen vil fjerna ein frisk blindtarm eller ein fullt brukbar finger, sjølv om ei kvinne måtte ønskja det, og desse organa påviseleg er hennar eigen kropp.

Ei kvinne veit jo innmari godt at det ikkje er ein del av hennar eigen kropp ho fjernar når ho vel å avbryta eit svangerskap. Det finst jo ikkje eit einaste mentalt friskt menneske som vil fjerna eit friskt organ på sin eigen kropp.

Abortsaka er betent. Eg veit det. Og akkurat difor må me snakka om henne. I dag brukar helsevesenet nyordet «reproduktiv helse» om saka. Det høyrest positivt ut, men er ikkje denne formuleringa  i røynda ei kvitvasking av ein blodraud røyndom? «Reproduktiv helse» er rett og slett språkleg avleiing.

I dag vert det snakka om «kjønnsmangfald» som om det er opplese og vedteke at det finst fleire kjønn enn dei to me alltid har levd med, og som må vera der om slekta skal vidareførast. Kan språk skapa røyndom? Ikkje i det faktiske livet, men så til dei grader inni hovuda på folk. I dag går den politiske eliten fremst i kampen for å få folk til å tru at det eksisterer mange ulike kjønn, noko som er ein rein fiksjon, og dei krev av alle oss andre at me skal ha dei same meininga som dei i denne saka. Det har med «modernitet» å gjera, seier kulturminister Lubna Jaffery.

Slik kan me ta døme etter døme på språkleg oppløysing, noko som diverre ikkje er noko anna enn løgn.

Sanninga kan stundom vera vond. Andre gongar forløysande. Tidvis keisam. Men me må tilstreba oss i all debatt å bruka ord og uttrykk som er sanne dersom verda skal gå framover. Det er ein tankekross at slagorda ser ut til å sigra berre mange nok seier dei høgt nok lenge nok.

KrF i klisteret

 Etter at den unge partileiinga i KrF klarte å pressa Olaug Bollestad ut frå sjefsstolen, er partiet kome inn i ei stor krise. Etter debatten-sendinga i går kveld er me ikkje så mykje klokare med tanke på kva som har skjedd mellom desse folka, men noko veit me: 

1) Olaug Bollestad vart vald som partileiar på Landsmøtet for to år sidan. Dette valet har ikkje dei ungdommelege nestleiarane hatt nemneverdig respekt for. 

2) Olaug Bollestad har ikkje gjort noko gale som det går an å setja ord på for oss andre. Det er snakk om "leiarstil" og "personlegdom" og slike ting som dama ikkje kan forsvara seg mot. Det er ganske klamt å vera vitne til. Her må desse unge passa seg slik at dei ikkje grev ei grav som dei sjølve lett kan koma til å ramla oppi. 

3) Varsla mot henne er framsette av folk som er anonyme. Det er ein forferdeleg uting. Ingen kan forsvara seg mot anonyme varslarar. Me veljarar sit att med ei ekkel kjensle av at dei som skal handsama desse varsla, kan vera dei same som dei som har sendt dei. Og for å ta livet av ei slik førestelling hos oss, bør varslarane stå fram med fullt namn. 

DEMOKRATIET UNDER PRESS

LHBTQ-organisasjonane har definert juni som «sin» månad, og legg i vesentlag grad beslag på det offentlege rommet. Dei av oss som er motstandarar av verdiane deira, synest avgjort at det kan bli litt mykje. Denne månaden skal seksualiteten i alle former og fasongar feirast i heile samfunnet, på skular og på gater og torg, i butikkar og på idrettsbanar, og arme dei som ikkje heiser regnbogeflagget. Då ventar eit massivt negativt fokus i media med påfølgande boikottaksjonar. Thon hoteller erfarte dette i fjor. Ålesund kommune i år. Dei «skeive» kan vera nokså harde i klypa. Det minner meg forresten om eit fenomen som føregår i Mexico der det i mange landsbyar kvart år blir arrangert religiøse festar til ære for katolske helgenar og gamle heidenske gudar. Ikkje alle føler seg heime i slike feiringar (evangeliske kristne), og dei som ikkje blir med,  blir sett på som fiendar av det gode, og ekskluderte frå lokalsamfunnet dei tilhøyrer. Det er paradoksalt at ei foreining som kallar seg FRI, gjennom gapestokktiltak vil «tvinga» verksemder til å markera støtte til prosjektet sitt. Og det er høgst merkeleg at ingen politikarar reiser seg for å forsvara folks demokratiske rett til å ikkje markera pridemånaden, eller folks rett til risikofritt å kritisera pride og ideologien bak. LHBTQ-organisasjonane har høgst udemokratiske haldningar, og det burde vera i politikarane sine interesser å påpeika at alle former for meiningspress er uakseptabelt. Eg ser fram til å sjå at våre folkevalde framover tek ansvar for demokratiet og påtalar uthenging av firma, organisasjonar og institusjonar som av ulike grunnar ikkje ønskjer å markera juni som ein månad for kjønns- og seksualitetsmangfald.

Er islam ein tolerant fredsreligion?

 Mange av verdas kristne kyrkjer opplever det ikkje slik.  Og då snakkar eg i hovudsak om kyrkjer i land der islam er den største religionen.

Lat oss starta i Egypt. 23. april gjekk muslimar til åtak og sette fyr på kristne heimar i landsbyen Al-Fawakher i Minya-provinsen  i Øvre Egypt fordi dei hadde høyrt rykte om at det skulle byggjast ei kyrkje der. Den 26.april øydela ein mobb  grunnmuren og kloakksystemet til ei kyrkje som var under bygging i Al-Kom Al-Ahma, ein by i same provinsen. Dette melder nettstaden stefanus.no. Dei 8 millionar koptiske kristne i Egypt utgjer urbefolkninga i landet. Desse blir stadig utsette for ulike former for forfølging eller diskriminering.

I Algerie er 99% sunnimuslimar. Sidan 2019 har styresmaktene stengt 43 kristne kyrkjer fordi dei har funne ut at dei er «helsefarlege og utrygge». Klårt fabrikkerte grunnar for å eliminera ei aukande interesse for den kristne trua i landet. Parallelt blir kristne leiarar arresterte. I juli 2023 vart til pastor Youssef Ourahamane i Emmanuelkyrkja dømd til to år i fengsel og 100000 denarar i bot for «illegal tilbeding». Og i 2021 vart Hamid Soudad dømd til fengsel i fem år for å ha offentleggjort ei teikning av profeten Mohammed på eit nettforum. Etter press frå m.a. Alliance Defending Freedom, ei gruppe menneskerettsadvokatar i Austerrike, vart han imidlertid sett fri i 2023.

Iran er eit shiamuslimsk land der det er forbode for folk å konvertera frå islam og til kristen tru. Laleh Saati vart kristen og døypt medan ho budde ei tid i Malaysia. Då ho kom attende til heimlandet, synte det seg at styresmaktene hadde fått tilsendt bilete frå dåpen hennar. No er ho dømt til to år i fengsel.

I den islamske republikken Pakistan skal det lite til for å bli arrestert og dømd for blasfemi. I eit fengsel i Lahore sit Imran Rehman, ein katolsk mann på 32 år og ventar på at saka hans skal koma opp for retten. Han risikerer å bli dømd til døden eller livsvarig fengsel for å ha skrive noko kritisk om islam på WhatsApp. Blasfemilovene i landet er uvanleg strenge, og råkar minoritetar med øydeleggjande kraft. Kristne, bahaiar og amadhiah-muslimar er særleg utsette grupper.

Slik kunne eg halda fram i det uendelege. Så lenge muslimar er i mindretal i eit land, legg dei stor vekt på toleranse og fred mellom religionar og folkegrupper. Men blir dei i fleirtal, endrar dette seg på grunnleggjande vis. Då blir ytringsrommet og fridomen for minoritetar kraftig redusert. Det er grunn til å tru at me i aukande grad vil sjå at dette også skje i Europa og USA framover. I England er det t.d. alt no 130 shariadomstolar og 50 shariaråd i funksjon i områder dominert av muslimar. Dette er ikkje straffedomstolar, men institusjonar som avgjer mange sivile tvistemål mellom muslimar, eit parallelt juridisk system til det vanlege engelske.

Alle land i verda der dei grunnleggjande menneskerettane vert respekterte har ein ganske lang kristen historie. Å kombinera islam med sant demokrati er tydelegvis i beste fall svært vanskeleg. Det må sjølvsagt vera plass til islam i vårt samfunn, men me må forstå at blir denne religionen for dominant, vil det det bli mindre fridom og meir tvang. Kombinert med den nye kanselleringskulturen går me spanande tider i møte. Eg er overtydd om at det einaste som kan stoppa ei slik negativ utvikling er at me pussar støv av biblane våre, les oss opp på Guds tankar om personlivet og samfunnslivet, og let oss regulera av hans gode bod. Det gjeld både den enkelt av oss og politikarane våre.

Juss mot pornografi

Delstaten Alabama USA innfører frå 1.oktober ei lov som set aldersgrense for å kunna konsumera pornografi på nettet. Alle som skal inn på slike sider må då identifisera seg. Dette melder nettstaden lifesitenews.com.

Målet er ikkje berre å verna barn og unge frå alle dei skadeverknaden som pornografi har på den psykiske helsa deira, men heile samfunnet mot dette.

·       Den nye lova krev av nettsider som distribuerer slikt innhald om å registrera seg, verifisera alderen på brukarane sine og merka innhaldet som skadeleg. Ein tekst skal pryda skjermen som  seier at innhaldet hindrar utviklinga av hjernen hos barn og unge, fører til avhengigheit, låg sjølvtillit, forvrengt kroppsbilete og kan føra til eteforstyrringar og mentale sjukdomar.

Bakgrunnen for vedtaket er naturlegvis at ein har sett ei oppblomstring av dei nemnde skadeverknadane hos barn og unge etter at internett gjorde tilgangen til pornografi enkel. Det blir kalla ei helsekrise.

I Utah og Virginia er slike lover alt sett i kraft, og Florida arbeider med å få det til.

I ein rapport presentert i The Journal of Nervous and Mental Disease blir det synt til klare funn av stress, angst og depresjon hos barn og unge som sterkt vert relatert til konsum av pornografisk innhald. Det vert også påvist forstyrringar i utvikling av sunne og varige sosiale relasjonar samt til fleire tilfelle av kjønnsinkongruens. Forfattarane av rapporten ottast at dei unge som vert råka kan dra problema med seg vidare i livet, og at me om nokre år står overfor eit omfattande helseproblem også hos vaksne.

Her i landet vart det registrert ein eksplosiv auke av søk på pornografiske nettsider under koronapandemien då skulane var stengde ned, og elevane sat mykje heime.  Det er vel grunn til å tru at stoda i Noreg er ganske lik den i USA, og at nokre av dei nye helseproblema me ser veks fram mellom barn og unge i dag skuldast høgt konsum av pornografi, og på nettstaden Terapivakt, blir fenomenet omtala slik: 

Pornoavehngighet påvirker mange av de eksterne faktorene i livet, som familie, nære relasjoner, arbeidsliv, økonomi og lignende. I tillegg kan det gå ut over sin egen psykiske og fysiske helse. Ved overdreven bruk av pornografi glemmer man ofte tiden, og man glemmer å ta vare på seg selv.

I tillegg peikar nettstaden på skam, isolasjon, tomheitskjensle, lågt sjølvbilete, løgnaktig livsstil og samlivsbrot, og at den det gjeld får ei kjensle av å mista seg sjølv.

Dersom det er mogeleg å hindra at barn og unge får tilgang til pornografisk innhald på nett, og det ser det altså ut til å vera, bør saka opp på den politiske dagsorden også her heime. Difor vil eg utfordra dei politiske partia i Noreg om å ta initiativ for å innføra tiltak som skjermar barn og unge mot slikt skadeleg innhald, og søka hjelp hos amerikanarane for å læra korleis dette kan gjerast i praksis.

Evangelisering og disippelgjering

 Alle som trur på Jesus er også hans vitner, og alle kristne har kall til å vitna om Jesus for verda, vinna disiplar og fostra dei til å bli misjonærar. 

Jesus sa ein gong til Peter: "Følg meg, så skal læra deg å fanga menneske!" 

Det er nærliggjande ut frå dette ordet i Lukas 5 å tru at alle som følgjer Jesus vil læra seg dette. Og det er nærliggjande å tenkja at kristne som ikkje vinn menneske for Kristus, i det minste dei som ikkje ein gong prøver på det, eller er opptekne av det, ikkje eigentleg følgjer Jesus. 

Det følgjer jo logisk av det faktum at Jesus var levande oppteken av å vinna menneske for himmelen. Han sa: "Menneskesonen er komen for å oppsøkja dei bortkomne for å frelsa dei." Lukas 19:10. Hans eterfølgjarar må då vera med han på denne oppsøkjande verksemda. 

Me les om det i alle evangelia: Dei som vart kalla til å følgja han, vart med han ut på søk. Ved to høve vart dei sende ut til byar og landsbyar for å praktisera det dei hadde lært utan at han var med dei: Dei skulle forkynna evangeliet, lækja sjuke, vekkja opp døde og setja forgjorde fri, noko dei også gjorde, og dei kom glade tilbake. Det fungerte. Det høyrer med til soga at Jesus ikkje sende dei ut i eiga kraft. Han utrusta dei til å gjera det som elles ville ha vore heilt umogeleg for dei. Det står at Jesus kalla disiplane til seg, og "gav dei makt til å driva ut ureine ånder og lækja all sjukdom og plage." Matteus 10:1.

Alle som vigslar liva sine til Jesus, kan få rekna med å bli utrusta til teneste, og det er både godt og naudsynt. 

På pinsedagen, 50 dagar etter Jesu himmelfart,  kom Den heilage ande til jorda med eit sterkt utvida mandat. Det var ein klar logisk grunn til dette. Sidan Jesu frelse var og er universell, måtte Anden ausast ut over alt kjøt, for utan Anden kan ingen koma til Kristus og ta imot frelse. Dei må overtydast i hjarto sine, og det er berre Anden som kan det. Når han er til stades medan folk høyrer Guds ord, berører det hjarto deira djupt og fører dei til omvending og tru. Alle som tek imot Jesus, får dei Anden som eit pant i hjarto sine på at dei tilhøyrer Gud, og han bli i dei som ven, rådgjevar, inspirator og ei uutømeleg kraftkjelde. 

Pasientar utan livsrett

 Helseminister Ingvild Kjerkol har, ikkje overraskande, bestemt seg for å leggja fram forslag til ny abortlov for Stortinget. Her blir grensa for sjølvbestemt abort utvida til veke 18.

Det er å gå i feil retning. Det er behov for ei ny abortlov, ja, men då til ei lov som definerer at fosteret har rett til liv, og at samfunnet har plikt til å verna livet mot overgrep.

I Politisk kvarter (NRK) 4.april sa ministeren at alle slags fosterundersøkingar var av det gode, for då kan det bli avdekka sjukdomar som kan kurerast på fosterstadiet. Det betyr at fosteret skal ha pasientrettar, men ikkje livsrett. Det skal ha rett til å bli lækt, men ikkje rett til å overleva. Kor i all verda er logikken her då? Kjerkol seier, saman med eit kor av stemmer frå høgre og venstre, at kvinna er den som er best i stand til å avgjera om barnet skal få leva eller ikkje. Men det er ikkje eit spørsmål om kven som er best i stand til å ta ei slik avgjer, ei slik avgjer tek me rett og slett ikkje. Me tek ikkje livet av barn i dette landet. Barna må få livsrett, uansett kven mora er. Lat barna få leva, bli fødde, veksa opp, utdanna seg, gifta seg, få barn, stifta familiar, tena samfunnet og døy når tida er inne for det. Det skulle ikkje vera for mykja å venta seg det, skulle det vel?