Brev til kunnskapsminister Tonje Brenna

Dette brevet sende eg i morgontimane til kunnskapsminister Tonje Brenna:

Kjære kunnskapsminister Tonje Brenna!

Mitt namn er Jens Thoresen. Eg har vore lærar i det du kallar "fellesskulen" heile mitt vaksne liv. No er eg nyleg blitt pensjonist. Likevel har eg ikkje losna alle band til skuleverket. I fjor haust starta nemleg Stord kristne skule opp med 18 elevar, og eg har jobba ein del der som ringevikar. Det har vore ei glede for meg.

Som kunnskapsminister er du politikar, og du er bunden av eit politisk program, og programmet du er vald inn på har, etter det eg skjønar, ikkje mykje fint å seia om friskular, det du vel å kalla "privatskular". Du meiner, og du seier at desse skulane manglar mangfald, og at dei tek ressursar frå fellesskulen. Det er det du får sagt om desse skulane, og det gjer du utan å leggja fram dokumentasjon for påstandane dine. Og eg tenkjer: Du som kunnskapsminister er på eit vis øvste leiar for ALLE skular her i landet, og soleis har du eit stort ansvar for lærarane sitt arbeidsmiljø. På den bakgrunn forskrekkar du meg når du tillet deg å bruka din sterke posisjon til utelukkande å snakka ned eit skuleslag som gjennom mange år har stått seg godt i dette landet, og som har gjeve eit sterkt bidrag til å fostra barn og unge til det som i si tid vart kalla "gagns mennesker i heim og samfunn." Det MÅ då vera noko meir du som øvste leiar for alle skulane i Noreg kunne ha sagt om friskulane enn det du har sagt, noko som kunne gjera lærarane og elevane i desse skulane stolte, både av det arbeidet dei legg ned, og over å ha deg som øvste leiar, noko som kunne gje dei ei kjensle av å bli vurdert rettferdig, og ikkje berre høyra uttalar som kun eignar seg til å skapa uvisse i spørsmålet om ein faktisk har livsens rett. Her utøver du etter mi vurdering eit dårleg leiarskap, og eg ber deg om å tenkja gjennom dette når du snakkar om desse tinga, og det hadde vore fint om du ved eitt høve fann noko fint og oppløftande å seia om friskulane her i landet. Kanskje du kunne gått på besøk til ein skule av dette slaget som faktisk har fått noko til, ta med deg eit pressa og syna fram kva nokre under ditt leiarskap faktisk driv på med av gode ting i kvardagen.

Til slutt: Det hadde vore fint om du kunne dokumentert påstandane du legg fram som grunngjeving for kvifor du stramer skruen så kraftig i høve til friskulane som du no gjer. Når det gjeld ressursspørsmålet, skjønar eg naturlegvis at pengane følgjer elevane, men eg må minna om at det er Regjeringa som sit på pengesekken og kan auka den totale kapitalstraumen i skuleverket, og det er kommunane som bestemmer kor mykje pengar dei vil bruka på skulane sine uansett, og det veit du like godt som meg at her tenkjer kommuane svært ulikt. Nokon brukar langt meir per elev enn andre samaliknbare kommunar. Og så veit du også at kvar elev i ein friskule er billigare enn om han/ho skulle ha gått i ein av fellesskulane. Når du seier at friskulane "tek" pengar frå fellesskulen, får folk lett ei kjenske av parasittisme, og det du seier tener sterkt å mistenkjeleggjera dette høgst legitime skuleslaget. Det synest eg er ganske ille.

For friskulane er legitime, og dei eksisterer rett og slett fordi det er foreldrene sin demokratiske rett å kunna velja kva verdiar som skal liggja til grunn for barna si oppseding og opplæring. Dette er nedfelt i Menneskerettsfråsegna artikkel 26 underpunkt 3. Det er underleg at du som minister ikkje nemner foreldreretten med eitt ord når du uttalar deg om skule. Det bør du gjera. Barna er ikkje statens barn, men foreldrene sine. Det burde faktisk ikkje vera naudsynt å nemna det ein gong.

Ditt siste utspel i denne saka er noko obskurt når det gjeld livssynsskulane. Du fredar skular som byggjer på anna alternativ pedagogikk, sjølv om Steinerskulen også er ein livssynsskule, men det står ikkje krystallklårt for meg om t.d. kristne friskular fell utanfor eller innafor det gode selskap. Her krevst det ei avklaring. Kan du gje denne avklaringa?

Han stod opp med guddomsvelde

 Kjære lesar!

Gratulera med dagen. Det er 1.påskedag, historias største sigersdag. Triumferande stod Jesus opp frå dei døde den tredje dagen etter sin død, og han lever midt i mellom oss. For alltid er alle våre synder fjerna frå Guds ansikt, borte vekk, og dei kan aldri kallast attende. Difor gå frimodig til din skapar og Far i Jesu namn, kast deg i hans favn. Det er ingenting der som kan fordømma deg, der er det pur guddommeleg kjærleik som vil omfavna deg for evig. 

Jødefolket i fortid, notid og framtid

 Då eg sat og bladde gjennom nokre TV-kanalar i går kveld, kom eg brått over ei sending med reinskore antisemittisk innhald. Personen i TV-ruta tala om jødefolket sine usympatiske sider og deira «sjuke» idear. Om han var nazist eller ein som kjempa for palestinarane sine rettar, det veit eg ikkje, men han gjorde i alle fall alt han kunne for å framstilla dette vakre folket som eit vondsinna og ekstremt innbilsk folk som ikkje har den minste respekt eller omsorg for folk som ikkje er jødar, eit folk som tilstrebar verdsherredøme, og eg tenkte: Denne mannen hadde glatt fått jobb på kontoret til Hitlers propagandaminister Joseph Goebbels.

Sidan eg er glad i jødane, ja, fordi eg kan takka jødefolket for at eg kjenner Gud, inspirerte denne mannen meg til å skriva noko fint om dette folket som faktisk har ein heilt særeigen posisjon i historia, om ein likar det eller ikkje.

Det første eg vil peika på er det faktum at Bibelen, som gjennom snart to tusen år har vore verdas mest utbreidde og lesne bok, er eit heilt gjennom jødisk dokument, det gjeld både Det gamle og Det nye testamentet.

Denne boka har meir enn noko anna munnleg eller skriftleg kjelde forma måten me tenkjer og lever på i vår del av verda. Ord som nestekjærleik og tilgjeving stammar frå Bibelen. I samfunn der Bibelen ikkje er kjent, eksisterer det kanskje ikkje ein gong ord i språket for desse verdiane.  Og i samfunn som utfordrar eller motarbeidar Bibelens verdsbilete, blir det fort eit kaldare klima mellom folk. Nestekjærleiken hentar nemleg krafta si frå Guds evige kjærleik til kvart einaste menneske på jorda, og når me tilgjev kvarandre så har me Gud som førebilete, han som ofra Sonen sin for å kunna tilgje oss alle når me innrømmer feila våre.

Ja, jødane er Guds utvalde folk, og han har valt å gjera seg kjent for verda gjennom dette folket. Det gjorde han ikkje fordi dei har ein høgare verdi enn andre menneske, eller fordi dei har føresetnader som andre ikkje har, nei, les me i Bibelen, han valde dei ut fordi dei var mellom dei minst viktige folkeslaga i verda. For Gud har det med å velja ut dei som ingen andre vil ha, slik at hans verk blir forstått av alle som det det er: nemleg HANS.

Gud og jødefolket er for evig linka saman på ein spesiell måte. Det grunnleggjande kristne dogmet kallar me inkarnasjonen, det at Gud vart menneske for å frelsa menneska attende til seg sjølv. Jesus Kristus er den inkarnerte Gud. Men då Gud vart menneske, valde han ikkje å bli tysker, russer, arabar, amerikaner eller nordmann, nei han vart jøde. Det inneber at alle som skal tilbe Gud, må tilbe han som med rette er «kongen over jødane». For evig er Gud jøde.

Det jødehatet som har vore eit fast innslag i «kristne» land under nesten heile kyrkja si historie, er difor svært merkeleg, men profetert i Bibelen. Moses heldt ein tale for 3200 år sidan der han tydeleg sa frå om at dersom folket valde å dyrka framande gudar og leva etter sine lyster, ville dei bli spreidde over heile jorda og hata av alle. Og slik gjekk det. Kristus var Guds veg for Israel. Men dei valda han bort, og resultatet vart som Jesus profeterte i år 33 då han såg det vakre Herodestemplet bada i kveldssola. Han gret og sa: «Her vil det ikkje liggja att stein på stein. Jerusalem, Jerusalem, du som slo profetane i hel, om du berre visste kva det er som tener til din fred, men no er det løynt for augo dine. Eg ville samla dykk som ei høne samlar kyllingane under vengjene sine. Men de ville ikkje!»

Tempelet  vart rive ned og brent  i år 70 e. Kr. av general Titus og hans brutale hærar. Det hende etter at jødane hadde gjennomført eit vellukka opprør og fordrive romarane frå landet. Befolkninga i Jerusalem vart straffa på det mest forferdelege då romarane kom attende og beleira byen. Folket vart fullstendig utsvelt før byen vart innteken og demontert. Tempelet vart rive, og det einaste som er att i dag er Klagemuren på nedsida av tempelhøgda der jødane kjem og ber sine bøner.

Ein ny katastrofe inntraff i åra 132-136 då det i Israel framsto ein messiansk skapnad som vart kalla Simon bar Kokhba (Stjernesonen). Også dette opprøret starta godt. Men romarane slo hardt attende, og den siste rest av  jødar måtte rømma landet hals over hovudet.

Dei siste 2000 åra har det jødiske folket vore å finna i nær sagt alle land, og dei har verkeleg vore hata av mange, særleg i dei tradisjonelt sett kristne nasjonane. Jødehatet var faktisk så massivt i Noreg for 200 år sidan at §2 i Grunnlova av 1814 nekta jødane tilgang til riket. Det var ganske eksepsjonelt.

Vidare var det heilt spesielt at under den 2.verdskrigen var det norsk politi som fekk arrestert norske jødar for å transportera dei til gassdøden i Auschwitz. Å arrestera skuldlause menneske burde ha vore utenkjeleg for norske politimenn, men dei gjorde det likevel, og ingen av dei kan vel med handa på hjarta seia at dei ikkje visste kva dei gjorde.

Marthe Michelet har i den omdiskuterte boka si «Hva visste Hjemmefronten» tydeleg påvist at Heimefrontsleiinga visste at jødane skulle arresterast i oktober-november 1942, men at dei ikkje hadde nokon trong for å åtvara dei jødiske familiane om dette. Det fanst viktigare ting å halda på med enn å berga jødar. Vart jødane vurderte som annanrangs nordmenn. Ting kan tyda på det.

I England vart alle jødar landsforviste i 1290 av kong Edvard den 1. Då hadde han lenge plyndra dei for all rikdom som han finansierte krigane sine med, og halshogd 300 av leiarane deira.  

I Spania hadde jødane gjennom mange hundre år stort sett levd i fred under maurisk overherredøme, og den særeigne sefardiske kulturen vaks fram der.   Men i 1492 vart både dei og maurane landsforviste av kong Ferdinand og dronning Isabella, og mange vart drepne.

Dei sefardiske jødane vandra så gjennom Europa og hamna i Tyskland og i Aust-Europa, der dei måtte gjennomleva eit utal av pogromar som kulminerte med Holocaust, Hitlers store brennoffer, frå 1942-45.

Men i dei jødiske skriftene er håpet aldri langt borte. Profeten Esekiel som levde på 600 og 500-talet før Kristus såg at diasporaen ikkje kom til å bli enden på visa for jødefolket. Han såg at det skulle få koma ei tid då folket skulle få reisa attende til Israel, og der ville Herren sjølv, som ein god gjetar, ta seg av dei med truskap og klokskap. Alle burde unna seg å lesa kapittel 34-37 i Esekielboka. Det er litteratur i særklasse med ein klår bodskap til vår tid.

Gud sa til det jødiske folket sin stamfar, Abraham: «Eg vil velsigna dei som velsignar deg, og forbanna dei som forbannar deg, og i det skal alle folkeslag på jorda bli velsigna.»

Me har sett korleis dette har skjedd gjennom Jesus Kristus og  Bibelen. Men Gud har også velsigna oss på andre måtar. Uvanleg mange framifrå forfattarar og vitskapsfolk er jødiske. T.d. er 20% av alle nobelprisvinnarar jødar, og mellom dei er vel kanskje Albert Einstein og Bob Dylan dei mest kjende.

Jødane begynte å returnera til Israel på 1800-talet, medan området enno var under tyrkisk overherredøme (det osmanske riket som hadde røtene sine attende til 1400-talet), og den 14.mai 1948 vart staten Israel etablert som ein jødisk stat. Dette er starten på oppfyllinga av det profetiske ordet om at heile dette folket ein dag skal koma attende til Israels fjell, og dei skal godkjenna og famna Jesus som sin Messias. Når det skjer, skriv Paulus i Romarbrevet kapittel 11, vil den historiske skruen få ei kraftig dreiing i positiv retning. Då vil verdas nasjonar opna seg opp for kristen forkynning, og menneska vil oppdaga sanninga om Kristus, forkasta ikkje-gudane sine,  og ta imot Han og gåvene hans med stor glede. Det blir den endelege velsigninga som Gud vil gje verda gjennom jødane.

Eg elskar det jødiske folket, og eg ber for dei at Herren skal halda den gode handa si over dei og verna dei mot all type åtak og terror, at dei skal få leva i fred i landet sitt og at dei skal venda seg bort frå synda og begynna å tru på Jeshua Mashiach, Jesus Kristus.  

 

 

Menneskerettsfråsegna artikkel 8

"Einkvar har rett til effektiv hjelp av kompetente nasjonale domstolar mot handlingar som krenkjer dei grunnleggjarne rettane han er gjeven i forfatning eller lov."

Dei grunnleggjande rettane må vera dei rettane som er nemnde i Menneskerettsfråsegna og Den europeiske menneskerettskonvensjon. 

Blir desse krenka, skal domstolane straks gripa inn og retta opp feilen som er gjort. 

Det må bety at desse menneskerettsdokumenta må vera integrert del av eitkvart lands lovverk. 

Domstolane skal sørga for rettstryggleik for alle, og dei skal hjelpa vanlege folk slik at dei ikkje får dei grunnleggjande rettane sine krenka eller innskrenka, underforstått av staten. 

I mange land er det dårleg maktfordeling, og domstolane er som ein forlenga arm av styresmaktene. Russland er eit ubehageleg døme på det. Men landet er slett ikkje åleine. Alle kommunistiske og muslimske statar er meir eller mindre i denne kategorien. 

 

Menneskerettsfråsegna artikkel 7

 "Alle er like for lova, og har utan diskriminering rett til same vern av lova. Alle har krav på same vern mot diskriminering i strid med denne fråsegna, og mot ein kvar oppfordring til slik diskriminering."

Diskriminering er det same som forskjellsbehandling. Denne artikkelen handlar ikkje direkte om diskriminering i og for seg. I mange situasjonar er diskriminering heilt naudsynt, til dømes i skulesamanheng der kvart barn på handsamast etter dei føresetnader dei har, og ofte må jenter og gutar handsamast ulikt. Men det denne artikkelen handlar om er at det er dei same lovene som skal gjelda for alle vaksne personar i eit land uansett kjønn, etnisk bakgrunn, nasjonalitet osv. 

Men det er jo ikkje slik. I India t.d. er dei kastelause så godt som rettslause, og religiøse minoritetar i Pakistan er svært utsette for å bli tiltalte for blasfemi i dømde til livsvarig fengsel, eller til døden. I dette landet er ikkje lovene laga for å verna minoritetar, men for å gjera livet vanskeleg for dei. 

Og igjen ser me det: Ufødde barn er heller ikkje verna av lova slik som fødde barn. Så lovene om sjølvbestemt abort kan ikkje stå seg heller mot artikkel 7 i Menneskerettsfråsegna. 

Menneskerettsfråsegna artikkel 6

 "Eitkvart menneske har overalt krav på bli rekna som eit rettssubjekt!"

Å vera eit rettssubjekt er å vera verna av eit lands lover, og ikkje bli straffa utan lov og dom. 
Det inneber også retten til å bli registrert i manntal, og til å stå ansvarleg for sitt eige liv. 

Under den 2.verdskrigen var korkje jødar eller sigøynarar rekna som rettssubjekt, og vart utsett for brutal etnisk reinsing. 

I våre dagar er det slik at mange kinesiske barn vert fødde "ulovleg" utan at dei vert registrert noko register, og barna går gjennom sitt korte liv utan rett til helsehjelp og utdanning. Dei eksisterer ikkje i nokon manntal på jorda, og er i praksis rettslause. Det gjeld også ein god del sigøynarar i Europa som lever utanfor samfunnet og er på eit vis "ikkje-eksisterande". 

Ufødde barn blir ikkje rekna som rettssubjekt i store deler av verda. I Noreg ikkje før etter veke 12, og no ser det ut til at dette vert skubba framover til veke 18. Desse kan ikkje ein gong nyta den mest grunnleggjande av alle menneskerettar: retten til liv. Slik er det trass i at denne artikkelen snakkar om "eitkvart menneske". Det er vanskeleg å grunngje kvifor ufødde barn ikkje kjem inn under nemninga "eitkvart menneske". 

Å fråta nokon retten til å vera eit rettssubjekt er eit offentleg brotsverk, ikkje noko mindre, og det krenkar Menneskerettsfråsegna artikkel 6.

REFORMASJONSDAGEN

Det er REFORMASJONSDAGEN i dag, og me har alle grunn til å gratulera kvarandre. For 504 år sidan offentleggjorde Martin Luther sin protest mot den skammelege avlatshandelen som Den romersk katolske kyrkja hadde sett i gong for å finansiera bygginga av Peterskyrkja i Rom, og sikkert også nokre andre av Pave Leo X sine vanvittige byggeprosjekt i "den evige stad". Leo var i det heile eit ødeland som tømte kyrkjekassa for pengar. Han hadde alltid trong for meir, noko som motiverte han sterkt til setja i gong denne kreative og proaktive formen for avlatshandel. Dei som kjøpte avlatsbrev kunne korta ned den tida dei sjølve, eller slekt og vener, måtte tilbringa i skirsrselden før dei kunne stiga inn i himmelriet. Slik vart avlatsbreva marknadsførte. Kyrkja sat med nøkkelen til hjelpa folk med eit problem kyrkja sjølv hadde konstruert, og hjelp skulle folk få, berre dei ville betala. 

31.oktober 1517 kom til å endra retningen på verdshistoria. Det er ingen tvil om det. Med dei 95 tesane som han spikra opp på døra til slottskyrkja i Wittenberg, problematiserte Luther heile avlatshandelen, og avviste heile greia som paveleg oppspinn. Det utløyste ei kraft som skapte store endringar i verda. 

Martin Luther vart lyst i bann, og etter riksdagen i Worms i 1521 vart han også fredlaus. Du skjønar at når den kristne forkynninga trugar folks inntekstgrunnlag, bryt det som regel ut forfølging mot forkynnaren. Mammons makt er formidabel. 

Me såg det også i Jesu liv. Det var då han jaga ut pengvekslarane i templet på Palmesøndag, at det vart fortgang i prosessen med å få han drepen. Det gjekk mindre enn ei veke før det var overstått.

Reformasjonen starta 31.oktober 1517, men utvikla seg med stor fart heile det neste tiåret. Det vart ikkje berre slutt på avlatshandel. Sølibatet for prestar vart avvikla. Likeeins læra om at paven er ufeilbarleg, Folk trong ikkje lenger svelgja unna alt det som prestane sa. Dei fekk Bibelen omsett til morsmåla sine. slik at dei sjølve kunne lesa Guds ord, og vurdera om det som vart sagt dei heldt mål.  Då evangeliet om Jesus vart gjenoppdaga i sin edle form, var det som om sola stod opp over Europa. Dei oppdaga at Guds frelse er ei gåve som me menneske berre kan ta imot i tru. Og då folk skjøna DET, braut jubelen laus i alle land, og sidan den tida har denne mektige bodskapen om Jesus spreidd seg over heile verda, og gleda vil ingen ende ta.