lørdag 20. november 2021

Menneskerettsfråsegna artikkel 7

 "Alle er like for lova, og har utan diskriminering rett til same vern av lova. Alle har krav på same vern mot diskriminering i strid med denne fråsegna, og mot ein kvar oppfordring til slik diskriminering."

Diskriminering er det same som forskjellsbehandling. Denne artikkelen handlar ikkje direkte om diskriminering i og for seg. I mange situasjonar er diskriminering heilt naudsynt, til dømes i skulesamanheng der kvart barn på handsamast etter dei føresetnader dei har, og ofte må jenter og gutar handsamast ulikt. Men det denne artikkelen handlar om er at det er dei same lovene som skal gjelda for alle vaksne personar i eit land uansett kjønn, etnisk bakgrunn, nasjonalitet osv. 

Men det er jo ikkje slik. I India t.d. er dei kastelause så godt som rettslause, og religiøse minoritetar i Pakistan er svært utsette for å bli tiltalte for blasfemi i dømde til livsvarig fengsel, eller til døden. I dette landet er ikkje lovene laga for å verna minoritetar, men for å gjera livet vanskeleg for dei. 

Og igjen ser me det: Ufødde barn er heller ikkje verna av lova slik som fødde barn. Så lovene om sjølvbestemt abort kan ikkje stå seg heller mot artikkel 7 i Menneskerettsfråsegna. 

fredag 19. november 2021

Menneskerettsfråsegna artikkel 6

 "Eitkvart menneske har overalt krav på bli rekna som eit rettssubjekt!"

Å vera eit rettssubjekt er å vera verna av eit lands lover, og ikkje bli straffa utan lov og dom. 
Det inneber også retten til å bli registrert i manntal, og til å stå ansvarleg for sitt eige liv. 

Under den 2.verdskrigen var korkje jødar eller sigøynarar rekna som rettssubjekt, og vart utsett for brutal etnisk reinsing. 

I våre dagar er det slik at mange kinesiske barn vert fødde "ulovleg" utan at dei vert registrert noko register, og barna går gjennom sitt korte liv utan rett til helsehjelp og utdanning. Dei eksisterer ikkje i nokon manntal på jorda, og er i praksis rettslause. Det gjeld også ein god del sigøynarar i Europa som lever utanfor samfunnet og er på eit vis "ikkje-eksisterande". 

Ufødde barn blir ikkje rekna som rettssubjekt i store deler av verda. I Noreg ikkje før etter veke 12, og no ser det ut til at dette vert skubba framover til veke 18. Desse kan ikkje ein gong nyta den mest grunnleggjande av alle menneskerettar: retten til liv. Slik er det trass i at denne artikkelen snakkar om "eitkvart menneske". Det er vanskeleg å grunngje kvifor ufødde barn ikkje kjem inn under nemninga "eitkvart menneske". 

Å fråta nokon retten til å vera eit rettssubjekt er eit offentleg brotsverk, ikkje noko mindre, og det krenkar Menneskerettsfråsegna artikkel 6.


søndag 31. oktober 2021

REFORMASJONSDAGEN

Det er REFORMASJONSDAGEN i dag, og me har alle grunn til å gratulera kvarandre. For 504 år sidan offentleggjorde Martin Luther sin protest mot den skammelege avlatshandelen som Den romersk katolske kyrkja hadde sett i gong for å finansiera bygginga av Peterskyrkja i Rom, og sikkert også nokre andre av Pave Leo X sine vanvittige byggeprosjekt i "den evige stad". Leo var i det heile eit ødeland som tømte kyrkjekassa for pengar. Han hadde alltid trong for meir, noko som motiverte han sterkt til setja i gong denne kreative og proaktive formen for avlatshandel. Dei som kjøpte avlatsbrev kunne korta ned den tida dei sjølve, eller slekt og vener, måtte tilbringa i skirsrselden før dei kunne stiga inn i himmelriet. Slik vart avlatsbreva marknadsførte. Kyrkja sat med nøkkelen til hjelpa folk med eit problem kyrkja sjølv hadde konstruert, og hjelp skulle folk få, berre dei ville betala. 

31.oktober 1517 kom til å endra retningen på verdshistoria. Det er ingen tvil om det. Med dei 95 tesane som han spikra opp på døra til slottskyrkja i Wittenberg, problematiserte Luther heile avlatshandelen, og avviste heile greia som paveleg oppspinn. Det utløyste ei kraft som skapte store endringar i verda. 

Martin Luther vart lyst i bann, og etter riksdagen i Worms i 1521 vart han også fredlaus. Du skjønar at når den kristne forkynninga trugar folks inntekstgrunnlag, bryt det som regel ut forfølging mot forkynnaren. Mammons makt er formidabel. 

Me såg det også i Jesu liv. Det var då han jaga ut pengvekslarane i templet på Palmesøndag, at det vart fortgang i prosessen med å få han drepen. Det gjekk mindre enn ei veke før det var overstått.

Reformasjonen starta 31.oktober 1517, men utvikla seg med stor fart heile det neste tiåret. Det vart ikkje berre slutt på avlatshandel. Sølibatet for prestar vart avvikla. Likeeins læra om at paven er ufeilbarleg, Folk trong ikkje lenger svelgja unna alt det som prestane sa. Dei fekk Bibelen omsett til morsmåla sine. slik at dei sjølve kunne lesa Guds ord, og vurdera om det som vart sagt dei heldt mål.  Då evangeliet om Jesus vart gjenoppdaga i sin edle form, var det som om sola stod opp over Europa. Dei oppdaga at Guds frelse er ei gåve som me menneske berre kan ta imot i tru. Og då folk skjøna DET, braut jubelen laus i alle land, og sidan den tida har denne mektige bodskapen om Jesus spreidd seg over heile verda, og gleda vil ingen ende ta. 


lørdag 30. oktober 2021

Ny fransk lov sikrar staten rett til omfattande overvaking av evangeliske kristne kyrkjer

Den 25 august vart i ny separatistlov vedteken av det franske parlamentet. Dette er den største og mest radikale åtaket på religionsfridomen i landet på over 100 år, og har direkte betydning for korleis evangeliet framover kan delast med andre, melder David Broussard, leiar for den evangeliske kyrkjeplantingsrørsla "Impact France". I revolusjonens Frankrike har det heilt sidan 1905 vore eit strengt skilje mellom stat og kyrkje, dei har levd kvar sine liv, men den nye lova opnar for at staten no kan overvaka kyrkjene på ein heilt ny måte. Kva inneber det? Jo, no kan dei stenga kyrkjer, bøteleggja og fengsla pastorar og utvisa misjonærar dersom dei ikkje tilfredsstiller ei mengde med krav, eller om dei t.d. fremjar idèar, teoriar, forslag eller aktivitetar som rettferdiggjer hat og vald mot enkeltpersonar eller grupper. Omgrepet "hat" har i vår tid fått ei svært vid tolking og rommar alt frå ekte hat til kritikk av den nye kjønnsideologien som etter kvart pregar både lovverk og undervisningsplanar i vest-europeiske statar. Ein pastor som åtvarar mot homofile handlingar, eller som forkynner to-kjønnslæra, kan stå i fare for å bli tiltalt og straffa med inntil 6 mnd i fengsel, eller 75000 euro (800 000 kroner) i bot.
I tillegg til dette må no kvar kyrkjelyd søkja om ny godkjenning kvart 5. år. Alle gåver som kyrkjene får må registrerast på namn. Anonyme gåver kan staten dra inn i statskassa. Gåver frå utlandet kan ein risikera å måtta returnera.
Den nye lova vert implementert frå 1.januar 2022, og er i følgje Broussard, heilt på linje med liknande lover i Russland, Kviterussland og Bulgaria.
Opprinneleg var det trongen for å kontrollera radikale islamistiske miljø som låg bak lovarbeidet. Frankrike har vore råka av mange terroråtak dei siste åra. Det forstår me. Men den nye lova råkar mykje breiare, og Broussard meiner det er tilsikta ut frå at mange opplever den framgangen som evangeliske kyrkjer har i Frankrike som eit trugande fenomen, noko som er klårt uttalt i nasjonalforsamlinga av innanriksministeren, M Gerald Darmanin.
Det er all mogeleg grunn for oss å be for kyrkja i Frankrike, om styrke, pågangsmot og visdom når dei no meir og meir kjem i statens skrustikke.
Og så må me vera vakne. Frankrike er dominerande i EU, og dersom franske lover vert innarbeidd i EU-systemet, vil dei også vera gjeldande for Noreg.

mandag 18. oktober 2021

Kan ein biskop avskaffa helvete som ein evig straffeplass for syndarar?

 Biskop Herborg Finnset har ikkje mandat til å endra Skriftene. Ho har forplikta seg på å forkynna Guds ord i samsvar med Bibelen og vedkjenningsskriftene. Når ho påtek seg å avskaffa helvete som ein evig straffeplass, går ho imot Jesus si forkynning om desse tinga og sviktar kallet sitt. Det er beklageleg. For ho burde visst, og veit det vel også, at einaste måten å koma seg unna Guds vreide over synda på er å ta sin tilflukt til Jesus som leid seg gjennom helvetessmertene for oss alle. Det var jo ikkje for ingenting at Gud ofra Sonen sin og let han gjennomleva det store mørkret på krossen. Dette veit biskopen godt, og må ta forstanden fatt og venda seg bort frå den forføreriske vranglæra ho no forkynner.

lørdag 11. september 2021

Skuffelsar

 I dag vil eg skriva og snakka om skuffelsar. Det er noko me alle opplever. Ingen kjem utanom. Me kan vera skuffa over oss sjølve, over andre menneske, over ting som skjer, eller til og med over Gud.

Og det er dette siste eg vil fokusera på.

I Bibelen les me om Israelsfolket som vart tørste då dei gjekk gjennom ørkenen saman med Moses.

Etterkvart vart tørsten så stor at dei uttrykte harme over at Moses hadde ført dei ut av Egypt berre for å døy av vassmangel i ukjent land.

Dei hadde trudd på Moses sitt prosjekt, og dei hadde på underfullt vis blitt berga gjennom Raudehavet. Dei hadde sett Guds mektige hand splitta havet i to slik at dei trygt kunne gå over til Sinaihalvøya. Og dei må ha tenkt: For ein Gud me har, ein Gud som elskar oss og som frelser oss frå våre fiendar. Det enda med lovsong og dans på stranda. Gleda var enorm.

Men no var dei tørste, og alt var gløymt.

Hadde ikkje Gud sagt at dei skulle få koma til eit land som flaut av mjølk og honning, og så var det berre sand og stein og langt mellom vasskjeldene.

Og så kom det over dei ein skuffelse som førte til opprørsstemning i leiren.

I 2. Mosebok 17 les me at det gjekk så langt at dei ville steina Moses.

Skuffelsen vekte mordtankar i hjarto deira.

Skuffelsar kan vera farlege.

Ja, Gud gav dei vatn. Moses slo med staven sin på fjellet og vatnet strøymde fram. Men pga dei harde og vantru hjarto sine vart israelittane straffa, dei fekk ikkje koma inn i landet som Herren hadde lova dei. Dei måtte virra rundt i øydemarka i 40 år.

Difor les me slik i Hebrearbrevet 3,11-12:

Sjå til, sysken, at ikkje nokon av dykk blir vond og vantruande i hjartet og fell frå den levande Gud. 13 Set heller mot i kvarandre kvar dag, så lenge det heiter «i dag», så ikkje nokon av dykk skal la seg forføra av synda og bli forherda.

Det er ei forføring i skuffelsen, og når skuffelsane fører til at me blir fulle av vantru, sinne og hat, stenger me Gud ute frå liva våre, og dei som det gjer, stenger seg også ute frå Guds evige rike.

Judas Iskariot var skuffa på Jesus. Han hadde forventa at Jesus skulle bruka dei karismatiske gåvene og kreftene sine til å ta makta i Israel. Men det skjedde ikkje slik han hadde forventa. I staden begynte Jesus å snakka om liding og død. Judas vart veldig skuffa på Jesus, og skuffelsen vaks til hat og hatet til svik.

Skuffelsar er farlege greier.

Kanskje har ikkje ditt liv blitt så storarta som du hadde ønskt deg. Kanskje har det skjedd ting som har skada deg eller lagt alvorlege hindringar i vegen for deg, eller du har opplevd svik. Og du tenkjer: Kvifor let Gud dette skje med meg? Kvifor avverga han ikkje dette? Osv.

Kjære ven! Prise Herren. Ikkje fokuser på alt det ubegripelege, men på Jesus. Ingen opplevde eit så djupt svik som han gjorde, ingen hadde grunn til å bli skuffa som han, ja, det kan jo til og med henda at han kunne ha grunn til å bli skuffa over deg. Men han slepper det ikkje inn over seg. Han nærer seg av Fars kjærleik, og den som gjer det, blir heilt immun mot skuffelsar. Sjå på Jesus, han som ein gong bar både deg, syndene dine og skuffelsane dine med seg opp på krossen og frelste deg frå det alt med sitt blod, han som stod opp att frå dei døde og som lever saman med deg kvar dag og som fyller deg ein enorm styrke og glede som berre feier alle skuffelsar bort, for det er ikkje plass til både Jesus og skuffelsar i livet ditt. Enten den eine, eller det andre.

mandag 19. juli 2021

Menneskerettane og den kristne trua, del 4. Artikkel 5

 "Ingen må utsetjast for tortur eller grusom, umenneskeleg eller nedverdigande behandling eller straff!" 

Tortur er å påføra smerte i den hensikt å skaffa seg opplysningar om tredjeperson. Det høyrer også med til tortur å truga med å utsetja slekt og vener for overgrep om ein ikkje fortel det overgriparen ønskjer å høyra. 

Tusenvis av menneske vert torturerte kvar einaste dag. Amnesty International har registrert bruk av tortur i 141 av verdas land. Det er eit høgt tal, og land med tortur er ofte folkerike diktaturstatar som Kina. Over halvparten av verdas menneske bur i land der tortur er vanleg praktisert. Sjølv om Kina og alle andre land som driv på med dette har ratifisert Menneskerettsfråsegna, bryt dei henne systematisk utan at nokon stiller dei til ansvar. Kristne og andre religiøse minoritetar i Kina er dagleg utsette for dette, og i særleg grad gjeld det dei muslimske uighurane nord i Xinxiang-provinsen. 

Kristne og opposisjonelle  i Iran vert i stor grad utsette både for tortur og nedverdigande og skadelege soningstilhøve. Dei får gjerne lite mat og vatn, kvinner blir utsette for valdtekter, blir dei sjuke blir dei nekta tilsyn av lege, cellene er gjerne utan vindauga og det psykiske presset mot dei er massivt. 

Som kristne kan må me søka informasjon om denne type urett, og læra oss å protestera kraftfullt. Her er det ingen fridom og tryggleik som me las om i artikkel 3, berre tvang og redsle. 

lørdag 10. juli 2021

Menneskerettane og den kristne trua, del 3

 Menneskerettsfråsegna artikkel 4 seier:  "Ingen må haldast i slaveri og trældom. Slaveri og slavehandel i alle former er forbode!" 

Dette er altså internasjonal lov. Likevel reknar ein med at det er fleire slavar no enn nokon gong i historia, nærare bestemt rundt 40 millionar. Dette er menneske i Europa som på tvers av landegrenser vert utsett for sosial dumping (også i Noreg, Global Slavery Index reknar med 9000 slavar i Noreg), kvinner som er sexslavar i Thessaloniki, Amsterdam og andre europeiske byar (også norske), anleggsarbeidarar i Dubai, kvinner som jobbar som "hushjelper" i rike arabiske oljeland og blir fråtekna passa sine og utnytta både økonomisk og seksuelt, barn som jobbar i tekstilindustrien i søraust-Asia, flyktningar frå Syria, Irak og Iran som jobbar på fabrikkar i Tyrkia, folk som flyktar frå eitt afrikansk land til eit anna endar også fort opp i slaveri. Gjeldsslaveri er også eit vanleg fenomen i verda i dag. I tillegg veit me at kinesiske styresmakter tek organ frå uighurar  som dei har internert i "omskuleringsleirar", og sel organa på ein svært luguber verdsmarknad. Kristne skulejenter vert kidnappa av islamistar i Nigeria og brukt som sexslavar, kristne jenter som vert kidnappa og tvangsgifta med muslimske menn i Pakistan, lista er forferdeleg lang. 2021 er karakteristisk nok blitt av FN utropt til "Det internasjonale året for eliminasjon av barnearbeid". 

Det var metodisten William Wilberforce som gjennom mange tiårs kamp (frå 1790-talet til 1832)  i det engelske parlamentet som først fekk kjempa gjennom eit forbod mot slavehandel i engelske koloniar. Han var sterkt motivert av det kristne evangelium som legg så stor vekt på menneskeverd og personleg fridom. 

Då Abraham Lincoln fekk avskaffa slaveriet i USA, var han også motivert av kristendomen. Det måtte ein borgarkrig til, men han vann fram. 

No er det tid for ny kamp mot det uverdige slaveriet som er så utbreidd  i denne verda. Og det skjer heldigvis ting. ILO, FN og mange organisasjonar jobbar mot dette svineriet, samt nokre kristne organisasjonar og kyrkjelydar. 

Kampen mot slaveri legg innafor kristendomens kjerneområde, og burde vore lett å engasjera seg i for kristne. 

fredag 9. juli 2021

Jesus og Det gamle testamentet

 

Å setja Jesus opp mot Det gamle testamentet (GT) slik som Øystein Johnson gjer i Dagen 7. juni, er ganske meiningslaust når me les det som står om GT i Det nye testamentet (NT). I eitt og alt blir GT i NT omtalt og sitert med den største respekt. Tallause sitat av Jesus fortel oss at han såg på GT som ei autorativ bok. Ingen stader kritiserer han Skriftene. Snarare stadfester han dei. Han seier at «Skrifta kan ikkje gjerast ugyldig» (Joh.10,35), og at «ikkje ein tøddel av det som står i lova skal forgå» (Matt.5,18). Og den skriftlærde Paulus siterer og forklarer GT. Men me finn aldri spor av kritikk av Skriftene hos han heller. Nei, tvert om: han kallar Skriftene for heilage, og han skriv at dei «kan gje visdom til frelse ved trua på Jesus Kristus.» 2.Tim 3,16. Det samsvarar jo også med det Jesus seier i Joh.5,39 der han poengterer at 1) Skriftene gjev liv, og 2) Skriftene vitnar om Han.

Og Peter er også like tydeleg på dette. Han skriv i sitt andre brev kapittel 1 vers 19 at det profetiske ordet er som ein lampe som lyser på ein mørk plass til dagen gryr og morgonstjerna går opp i hjarto våre. Det er GT han skriv om, og han skriv at dette ordet står fast hos dei, dvs. hos dei første kristne.

GT var dei første kristne sin einaste bibel, og ettersom Jesus vart sanna som HERREN, og det var HERREN som talte i GT, såg dei GT som Jesu eigne ord.

Korleis skal me så vurdera alle valdshandlingane i GT opp mot fredsbodskapen i NT?

Vel, det er ein kunstig og oppkonstruert problemstilling.

Den miskunnsame Gud openberrar seg gjennom heile GT. Og den vreide Gud openberrar seg gjennom heile NT.

Men det er ein ulikskap. I GT var Israel Guds domsreidskap på jorda overfor dei folka som stod Gud og hans planar i mot. Den funksjonen har ikkje lenger Israel, ei heller kyrkjelyden. For Jesus seier i Joh.5,22 at «Far dømmer ingen, men han har overlate all dom til Sonen!»

No er det JESUS som har domsmakta.

Det første han gjorde med denne makta var å ta all Guds dom over verdas mange synder på seg sjølv, sona straffa på vegne av alle og opna ein veg til Gud for verdas folkeslag.  Konsekvensen er at ingen ytterlage dom blir felt før dette evangeliet om riket er forkynt som eit vitnemål for alle folkeslag.

Men så kjem domen der alle menneske som ikkje har trudd på Sonen, og som ikkje bøygd seg for Guds openberring vil bli synte bort til den evige elden som Gud frå først av har etla åt djevelen og hans englar, som Jesus uttrykkjer det i Matteus 25. Denne domen, som stadig fleire kristne leiarar anten fornektar eller tonar ned, er omtalt over alt i NT, og den som snakkar mest om domen er den milde Jesus. Då skjønar me at dette ikkje er ein mindre viktig ting å snakka om i den kristne kyrkje. Det er eit svik mot menneska å tona dette ned, det er som ein lege som ikkje vil offentleggjera ein kreftdiagnose for ein pasient fordi det er så vanskeleg både å snakka om og høyra om. Me skjønar i alle fall at DET er livsfarleg.

onsdag 7. juli 2021

Menneskerettane del 2


FN ratifiserte denne universelle fråsegna 10.desember 1948.

I forgårs omtalte eg artikkel 3. I dag hoppar eg attende til artikkel 1 og 2 som utgjer fundamenta for dei 27 rettane som følgjer. For det første: Artikkel 1 framstiller alle menneske som "brør", og slår fast at alle er pliktige til å oppføra seg mot kvarandre som søsken, dvs handsama kvarandre i kjærleik. Kor kjem denne tanken frå? Bibelen. Skal det vera meining i å snakka om ein "brorskap" mellom alle menneske, må dette botna i eit felles farsskap. Den einaste plassen der me finn at alle menneske har eit felles opphav er i Bibelen. Der blir det poengtert at alle stammar frå Adam og Eva, og dei to er skapt av Gud i ei eiga suveren skaparakt. Og ikkje berre det: Han skapte dei i sitt bilete for å vera hans representantar overfor resten av skaparverket. Me skulle vera som han mellom våre medskapningar. Det at me er skapte i Guds bilete løftar kvart einaste menneske til dei store høgdene. Me er blitt gjort "lite ringare enn Gud" som me les i Salme 8. 

Artikkel 2 slår fast at alle menneske har same verdi uavhengig av kjønn, hudfarge, religion, politiske haldningar eller kva det skal vera. Kor kjem dette frå? Frå Bibelen. Den første som slo ettertrykkjeleg fast at alle menneske, jødar, grekarar, kvinner, menn, barbarar, slavar og frie, har same verdi, var apostelen Paulus. I Galatarbrevet presiserer han at alle er inkludert i Guds kjærleik, alle er inkludert i Kristi frelsesverk og alle blir Guds barn ved å tru på Jesus. Her stiller alle likt. Galatarbrevet blir kalla Bibelens Magna Carta, det store fridomsbrevet, og Menneskerettsfråsegna hadde vore komplett umogeleg utan føringane som Bibelen har gjeve oss på dette som handlar om det absolutte menneskeverd. 

Magna Carta, det store fridomsbrevet frå 1215 som sikra den engelske adelen grunnleggjande rettar overfor den engelske kongen. Det var eit langt steg mot demokrati i Europa. 



mandag 5. juli 2021

Menneskerettane del 1

Når det er snakk om menneskerettar i våre dagar blir det ofte referert til rettar som seksuelle minoritetar har, dette trass i at ikkje èin einaste av dei 30 artiklane i Menneskerettsfråsegna handlar om seksuelle minoritetar. Det syner seg at sjølv om mange snakkar om menneskerettar, er det få som veit kva Menneskerettsfråsegna inneheld, så dei næraste dagane vil eg gjerne skriva litt om denne fantastiske teksten som alle bør kunna utanåt. 

Omtale av dei ulike rettsområda startar i artikkel 3. Artikkel 1 og 2 er skrivne for å sikra at alle rettane i artikkel 3-30 gjeld absolutt alle menneske utan unnatak.

Artikkel 3 seier: "Ein kvar har rett til liv, fridom og personleg tryggleik!"

Retten til liv er den mest grunnleggjande av alle rettar. Det er sjølvinnlysande. Det er jo berre den som lever som kan nyta fridom og personleg tryggleik. 

Retten til liv er ikkje avgrensa til fødde menneske, men omfattar ufødde. Menneskerettsfråsegna vart ratifisert i 1948, og då hadde ikkje kvinnene rett til å ta abort rett og slett fordi det kolliderte med fosterets rett til liv. Abort var då forbode i alle land. På den tid var altså ufødde barn inkludert i "ein kvar". Ut frå dette kan me trygt slå fast at sjølvbestemt abort er krenking av FN si Menneskerettsfråsegn. 

Retten til liv er også viktig for mange flyktningar sidan dei kjem frå områder i verda der eit menneskeliv ofte er lite verd, og styresmaktene driv med utanomrettslege avrettingar, dvs dei avlivar menneske utan rettsprosessar. Det skjer i mange land at opposisjonelle berre blir borte, eller blir funne myrda. Ikkje minst har me sett mange dømer på dette  i Russland. 

Kva retten til fridom betyr blir utdjupa i mange artiklar utover i fråsegna. Me les om religionsfridom, ytringsfridom, organisasjonsfridom og mykje meir. 

Retten til personleg tryggleik er viktig. Eg møter så mange redde flyktningar. Dei veit at blir dei sende attende til heimlandet sitt, ventar det arrestasjonar og vilkårlege rettsprosessar, eller det som verre er. Retten til personleg tryggleik må løftast fram i våre dagar då styresmaktene er så ivrige etter å senda folk ut av landet som dei meiner ikkje har rett på vern etter dei krav som Flyktningekonvensjonen fastset. Vel, Noreg er mellom dei strengaste landa i si tolking av Konvensjonen, og det er slett ikkje sikkert at det er våre styresmakter som tolkar denne teksten rett.  

lørdag 3. juli 2021

Regjeringas konverteringsforbod

Regjeringa har sendt ut på høyring eit lovforslag om å forby "konverteringsterapi", kva no enn det måtte vera, på barn og unge fram til dei er 18 år. Inntil den tid skal ingen kunna yta hjelp til eit ungt menneske som ønskjer å endra seksuell legning, og forbodet går tydelegvis så langt at ein sjelesørgjar ikkje ein gong kan be om at eit ungt menneske skal få styrke til å leva etter Guds heilage ord på det seksuelle området. Slik nærmar me oss no det som dei gamle truande kalla ein "vedkjenningssituasjon" der sivil ulydnad er den einaste farbare veg, med alt det som måtte koma av bøter og fengsel. 

Men det interessante med dette lovforbodet er at det gjeld 100% sikkert ikkje for alle, men tydelegvis berre for kristne sjelesørgjarar. For dersom ei jente på 11 år ønskjer å byta kjønn og bli ein gut, går helsevesenet meir enn gjerne i gong med SIN konverteringsterapi, og gjev barnet pubertetsblokkarar med tanke på framtidige kirurgiske inngrep. 

Her står me overfor ein stor inkonsekvens som eg vanskeleg kan sjå at me kan leva med i lengda. For dersom barnet er for sårbart til å ta imot forbøn med tanke på endring av legning, må det vel vera minst like sårbart med tanke på terapi for å endra kjønn. Det er innlysande. 

Det står klårt for meg at dette lovforslaget er lite gjennomtenkt. Og enno mindre gjennomtenkt er det som no vil koma frå AP, SV og MDG som vil leggja ned totalforbod mot konverteringsterapi. Då må jo dette forbodet gjelda for alle, og ikkje berre for èi gruppering i samfunnet. 

Ei nyleg utgjeven bok der Anette Trettebergstuen er medforfattar, ber tittelen: "Vil du bli homo?" Med atterhald at eg ikkje har lese boka, vil eg likevel spørja: Korleis kan ein hetero bli homo når ein homo ikkje kan bli hetero? 

Det ser ut til at Trettebergstuen altså er villig til å tilby hjelp til heterofile som vil bli homofile , men ho vil forby same "terapien" til homofile som har lyst til å bli heterofile. Dette heng ikkje i hop i det heile tatt, og det ser ut for meg som om alle partia må gjennomtenkja dette lovforslaget ein gong til før det hamnar i Stortinget. 

Dersom ikkje må me løfta fram at det må vera likskap for lova, og forbodet mot å behandla barn og unge (eventuelt alle) med tanke på endring av legning eller kjønn, må råkast av same forbodet. 


tirsdag 29. juni 2021

Når grunnvollane vert rivne bort

 "Når grunnvollane blir rivne bort,

          kva kan den rettferdige gjera?" Salme 11,4

Svaret på dette spørsmålet kjem eg attende til i slutten av denne teksten.

Uansett kor sterk eit mann er, utan at han har eit godt tak i noko som står fast, kan han ingenting få gjort.  

Når me går, må me ha eit fast underlag å gå på som ikkje gjev etter. Kjem me ut på glattisen, misser me me forfeste og går på rygg.

"Gje meg eit fast punkt, og eg skal flytta verda," sa Arkimedes. Ja, saka er den at også eit svakt menneske kan flytta verda med eit fast punkt. Det er berre om å gjera å skaffa seg eit stort nok moment. 

Me såg det i Miami i helga då ei bustadblokk rasa saman. Når det som heldt blokka oppe svikta, rasa ho saman som eit korthus, og alle som hadde lagt seg for å sova om kvelden i fast forvisning om at dei var trygge, tok feil. Utan å ana noko vart dei dregne med i døden. 

Med jamne mellomrom oppstår det økonomisk krise, og aksjekursane fell som steinar på verdas børsar. Kvifor skjer dette? Fordi dei økonomiske realitetane bak aksjane har forvitra. Då hjelper det ikkje kor dyktige aksjeeigarar og aksjemeklarar er. Dei vert tekne med i raset, og store formuar forsvinn på timar. 

Me skjønar at det å ha gode fundament, sanne, og ikkje innbilte verdiar, er heilt naudsynt på alle livsområder for at ting skal gå bra. 

I krig er sanninga det første offeret, blir det sagt. Det er sant. Då blir det spreidd desinformasjon frå alle hald, og ingen veit kva dei skal halda seg til. Dersom ein rettferdig mann er feil informert, vil han føreta seg feil ting. Det hjelper ikkje kor god og klok han er. 

Sanninga er ein av dei store og viktige grunnvollane i livet. Utan at me har eit sant utgangspunkt, går me oss vill. 

"Kva er sanning?" spurde Pilatus under forhøyret av Jesus. Han visste svaret: Sanninga var at Jesus var uskuldig. Men Pilatus tok ikkje sjansen på å handla på det han visste var sant, og av frykt for folket dømde han Jesus til døden. Du verda kor mange dumme og feil ting folk gjer fordi dei er redde. Pilatus fjerna seg frå sanninga som grunnvoll, og frå den dagen av gjekk det veldig gale for han. 

Jesus sa om seg sjølv: "Eg er vegen, sanninga og livet, ingen kjem til Far utan gjennom meg!" Pilatus visste at Jesus var uskuldig. Hadde han handla på denne sanninga, hadde han i neste omgang forstått at det var noko meir med Jesus enn det han visste: Han hadde forstått at Jesus var den eigentlege dommaren, og at Jesus var den einaste som kunne berga han ut frå den dommen han var under pga sitt skitne og brutale liv. Men han reiv grunnvollen bort under seg sjølv, og ingen kunne seinare hjelpa han. 

Med Jesus kom Gud inn i verda og vart han fundamentet som me alle kan byggja liv og framtid på, det faste punktet Arkimedes etterlyste.  Jesus preparerte frelse for oss alle, ei frelse me kan ta imot som ei gåve. Paulus skriv: "Ingen kan leggja annan grunnvoll enn den som er lagt, Jesus Kristus!" 

Men dersom Kristus vert forkasta av eit menneske, er det ikkje ein ting ein rettferdig person kan gjera for å frelsa han, så lenge han blir i forkastinga.  

Liksom Jesus er sjølve Sanninga, er alle hans ord sanne og gode. Dei lovene han gav oss i Bibelen er fjellfaste og trygge. Held me oss til dei, gjer me livet trygt både for oss sjølve og dei som me har rundt oss. Men den som forkastar lovene hans, riv grunnvollen bort under seg, og kan ikkje reddast av nokon. 

Noreg har alltid sett til Gud, og lovene våre har bygd på hans lover. Det har vore ei suksessoppskrift for nasjonen. 

Men no har me fått ein generasjon med leiarar som ope og skamlaust forkastar Guds lover som fundament for sine eigne liv og for lovverket vårt. Og det slår ut på den måten at dei ikkje berre tillet det som Gud forbyr, men dei vil forby det som Gud påbyr. Slik riv dei grunnvollane bort under seg sjølv og samfunnet. Kva i all verda kan dei rettferdige gjera då? 

Fem ting vil eg nemna her: 
Me kan halda oss til Gud og trufast lova og prisa han, studera hans ord og praktisera det i liva våre.
Me kan leggja øyro våre inn til Guds hjarta og lytta til han og la oss leida av han i små og store ting. 
Me kan be, ikkje minst for politikarane våre, og at dei skal bli opplyste av Herrens Ande. 
Me kan forkynna, driva misjon, vitna og argumentera.
Me kan planta og byggja nye kyrkjelydar i by og bygd.

Det kan me gjera fordi, og så lenge, me står fast i Kristus og på hans ord, og ut frå vår ståstad kan me byggja plattformer under beina på på stadig nye menneske som er begynt å kjenna seg svimle, eller som allereie har kollapsa. 









mandag 28. juni 2021

Eksisterer normalitet i normkritikkens tid?

 Normalitet  kjem av ordet norm.

Ei norm er ein standard, og ein standard brukar me når me skal vurdera om noko held mål her i verda. Utan standardar er me heilt hjelpelause.

Lengda på ein meter har ein heilt spesiell definisjon, likeeins lengda på ein sekund.

På alle livsområder har me normeringar, standardar som gjer at me kan gjera gode og sikre mål, og ta rette val. Utan normer og standardar kan me ikkje tenkja objektivt, og me kan ikkje forstå kvarandre rett. Det er lett å forstå når det gjeld mål og vekt, men betydeleg vanskelegare når det gjeld moral.

Men det moralske har i det lange løp større betydning for liva våre enn det fysiske. Difor er det ikkje bra at dei moralske standardane som det ein gong var konsensus rundt ikkje lenger blir godkjende av dei som gjeld for å vera noko i dette landet.

I mange hundre år var dei ti boda i Bibelen normerande for nordmenn flest, og dei var retningsgjevande for lovgjevarane våre. Det var t.d. normalt å heidra foreldre, å halda kviledagen heilag, å gifta seg før ein hadde sex, ikkje lyga og stela osv. Desse boda vart sett på som faste og sikre punkt å orientera seg ut frå, og ei slags grunnlov for Grunnlova. Men slik er det ikkje lenger.

I dag blir Bibelen og dei ti boda utsett for utstrekt «normkritikk», som det heiter. Sjølv om det gjeld mange av boda, er det 6.bodet mest utsett, det bodet som seier at du ikkje skal bryta ekteskapet, og då meinest  ekteskapet som ei livslang pakt mellom èi kvinne og èin mann. Det er Guds samlivsstandard, og den einaste arenaen der han hadde tenkt at seksuallivet skulle levast ut.

Men når Guds eksistens blir problematisert, eller når hans meiningar ikkje lenger er relevante eller når nokre hevdar at Gud moderniserer seg og endrar meining i takt med trendsetjarane, ja då vert alle faste orienteringspunkt borte, og ingenting kan lenger karakteriserast som unormalt.

Men i vår tid er det ikkje berre Bibelen og dei ti boda som blir problematisert. Biologien skal heller ikkje lenger ha avgjerande vekt, og då tenkjer eg naturlegvis på dette som handlar om kjønn. Heilt fram til no har me tenkt at vitskapen er objektiv, og at kjønn er bestemt ut frå anatomi og genetikk.

Men priderørsla seier nei, slik er det ikkje. Kjønn er ein sosial konstruksjon og sit i hovudet og ikkje mellom beina. Men saka er jo den at kjønnet er definert i kvar einaste av eit menneske sine 37 billionar celler (dvs. 37 tusen milliardar celler), anten som XX-kromosom, eller som XY-kromosom. Det er faktisk ikkje noko å gjera med det. Det hjelper ikkje kva eit menneske føler at det er. Det finst noko objektivt i ein kvar einaste kropp som bestemmer kjønnet, og dette kan ikkje individet endra.

Likevel er det opplese og vedteke av regjering og storting at kjønn er noko flytande, og at det er opp til kvar enkelt å definera kjønnet sitt, og at  anatomien og genetikken ikkje skal ha vekt i denne saka. Og arme den som seier noko anna. Kva er problemet med dette? Jo, me er begynt å byggja lovverket vårt på løgner, og det ser merkeleg ut til at folk flest tilpassar seg dette. Mange stussar nok,  men finn det klokast å teia still, og særleg etter at Stortinget vedtok ei eiga diskrimineringslov i 2018 som skal sikra at denne måten å tenkja på skal fredast og ikkje bli utsett for kritikk, og den som kritiserer kan bli tiltalt og dømt for «hatsnakk».

Objektivitet er avgjerande viktig både i vitskap og moral. Utan dette kan me ikkje snakka om rett og gale, sant og usant. Men no har priderørsla parkert både moralske normer og objektiv sanning som reiskapar for tanken, og dei har fått regjeringar, små og store forretningsimperier, multinasjonale selskap, nasjonale idrettsforbund og FN med seg på laget. Det må ein kalla suksess.

onsdag 23. juni 2021

St.Johannes, den største fødd av ei kvinne.

I dag er det midtsommar og St.Hans, eller "jonsok", som dei gamle sa, som er ei forkorting for "Johannesvaka". Denne dagen har kyrkja i hundrevis av år feira  til minne om at Johannes døyparen vart fødd. Sjølvsagt feira dei dagen i førkristen tid også, men då kristendomen fortrengde dei gamle norrøne gudane, vart også dei gamle festane omdefinerte slik at folk kunne festa som før, men ikkje lenger med blot. No skulle dei tilbe den kvite Krist, og bli kjende med personane rundt han. Johannes døyparen var ein av dei, han som Kristus sjølv karakteriserte som "den største fødd av ei kvinne". 

Kva var så spesielt med Johannes? Kortversjonen er slik: Han vart avla på underfullt vis eit halvt år før Jesus, han var fylt av Den heilage ande heilt frå mors liv, han hadde eit uvanleg nært høve til den allmektige Gud og han var ein profet som bana vegen for Jesus. 

Johannes var den første profeten som hadde stått fram i Israel på 400 år. Han var ein sensasjon. Og kva forkynte han? At alle menneske står ansvarlege innfor Gud med liva sine, at dei difor måtte venda om frå syndene sine, bli døypt og overgje liva sine til Gud. Slik skulle dei få tilgjeving og evig liv. Ein enkelt evangelisk bodskap. 

Men så peika han også framover og sa: "Eg døyper dykk med vatn, men etter meg kjem det ein som er større enn meg, eg er ikkje ein gong verdig til å knyta skoa hans. Han skal døypa dykk med Den heilage ande og eld!" Han snakka om Jesus og den nye tida som skulle koma med han. 

Og Jesus kom, vart døypt av Johannes og i dåpen sjølv døypt med Anden og utrusta med kraft til dei enorme gjerningane som han var sendt til å gjera. Under og teikn kom til å prega kvar dag av livet hans, før alt kulminerte med han døydde for våre synder og stod opp til vår rettferd. 

Denne soga er så stor og forunderleg at me blir aldri trøytte av å snakka om henne. Dette er den store forteljinga i vår historie, den som knyter oss til ei lys og strålande framtid saman med Gud. 

Kva er det me feirar i dag? Når me brenn bål, skal me tenkja på den Guds eld som brann i dei gamle profetane i Bibelen, i Johannes, i Jesus, i apostlane hans og som Jesus vil tenna i kvar enkelt truande. 

Bibelen lærer oss at Jesus ved trua bur i hjarto våre. Det er ei mektig sanning. For kva gjer han i oss? Han fyller oss med sin Ande og med himmelens kraft og kjærleik slik at ein kristens liv likar på Hans liv som kom frå himmelen for å frelsa oss.

I den nikenske trusvedkjenninga heiter det at Anden går ut frå Faderen og Sonen.  Anden er utgåande. Det skjer kontinuerleg, og bur Kristus i deg, går Anden ut frå han og fyller deg, ikkje berre til randa, men det renn over og du blir til ei velsigning for dei du har rundt deg. "For frå deira liv som trur på meg skal det renna elvar av levande vatn," sa Jesus, "han snakka om den Anden dei skulle få som trur på han, for Anden var enno ikkje komen." 

Men Anden kom. Det skjedde på pinsedagen. No er han her og utrustar Jesu vener med forunderlege gåver, og han leier det store misjonsarbeidet. Kjenner du han? Erfarer du han? Dersom dette er ukjent for deg, kan det vera at du må venda om til Kristus på nytt i dag og be om at han skal gje deg og fylla deg med Anden og halda fram med det til din siste dag. Det er hans glede og din fødselsrett. 



tirsdag 22. juni 2021

Har Pride monopol på kjærleiken?

 Kjærleiken er inga ny oppdaging, og slett inga ny oppfinning.

For saka er den at dersom ikkje kjærleiken hadde vore så sentral i ei gamal bok (Bibelen), hadde ikkje omgrepet i særleg grad vore kjent i vår tid. Ingen plassar blir kjærleiken så høgt prist som i Bibelen, og det sjølv om dei homofile organisasjonane og Pride-rørsla gjev inntrykk av at det er DEI som har funne opp alt saman. Og det ser ut til at dei har lukkast. Dei har teke eigarskap til saka, og nyttar høve til å omdefinera kjærleiken til  «kjærleik er kjærleik», utan å reflektera nemneverdig over gehalten i ein slik banalitet. Det rare er at halve verda syng med på det same refrenget, og slik gjer seg mykje dummare enn dei er.

For i motsetnad til Pride-rørsla er kjærleiken i Bibelen omtalt både nyansert og presist. Her er det ikkje berre snakk om erotisk kjærleik, men om nestekjærleik, kjærleik mellom foreldre og barn, mellom vener og mellom menneske og Gud.

For sjølv om Pride snakkar om mangfald og solidaritet, er det den erotiske kjærleiken, som er i fokus, og mantraet deira er at "alle må få elska dei dei vil".

Men dette er alt for svakt, og strengt tatt ei utholing av kjærleiken. For Bibelen påbyr rett og slett alle å elska alle, ikkje berre dei ein føler oss emosjonelt tiltrekt mot. Ja, Jesus påbyr oss i Bergpreika til og med å elska fiendane våre. 

Aldri har eg sett dette perspektivet omtalt frå dei homofile sine organisasjonar. Det er totalt utanfor deira interessesfære. 

Sjølv om dei på denne måten både innsnevrar og utarmar kjærleiken, har dei på forunderleg vis klart å oppnå monopol på å snakka om han. Det er ikkje mindre enn eit ran, og med tanke på rikdomen som er i dette omgrepet, er det ein skandale at desse menneska har blitt hylla som kjærleikens apostlar. For det er dei ikkje. At dei derimot er den seksuelle nytinga sine apostlar, er det ingen tvil om.

Kjærleiken tilhøyrer Gud. 1. Korintarbrev 13 er med rette kalla «kjærleikens høgsong», og alle som ønskjer å læra kva kjærleiken er og korleis han ser ut, bør studera dette kapitelet skrive av ein mann som levde i frivillig sølibat. Det har ikkje hemma han i denne saka, og det han skriv ligg himmelhøgt over alt som vert produsert av prosa frå dagens seksualprofetar, og i motsetning til det desse skriv om kjærleik, vil apostelen Paulus sine ord leva vidare og aldri døy ut.

Eg vågar å påstå: Dei homofile sine organisasjonar har stole kjærleiken frå oss, og no er tida komen då me berre må ta han attende. For kjærleiken handlar ikkje om lyst, men om å setja andre sine behov framfor sine eigne, rett og slett om å leva eit sjølvoppofrande liv, og det er noko ganske anna  enn alt det som no bli presentert som kjærleik, fenomen som Bibelen beskriv som hor, utukt og usømeleg åtferd.

mandag 4. januar 2021

Når døden blir feira i Buenos Aires gater

Eg trudde aldri eg skulle bli vitne til ei slik feiring som me før helga såg i Buenos Aires gater etter at argentinske kvinner vart sikra rett til fri abort fram til veke 14 i svangerskapet. Det gav meg ei  merkeleg kjensle. Går det an å feira retten til å ta livet av små barn på ein slik måte? Er ikkje denne saka av ein slik karakter at det hadde vore meir høveleg med ei ganske stillferdig markering? 

Men jublande kvinner gjev oss heldigvis ikkje heile bilete. Det var mange som gret også av fortviling og sorg, og det er nok den reaksjonen som best reflekterer alvoret i denne saka. 

Kvinnene feira nok retten til å kunna bestemma over sin eigen kropp, som det heiter. Men i røynda feira dei retten til å bestemma over liv eller død for barna sine kroppar. Ikkje noko mindre. Og det er lite å feira, for alle barn som er unnfanga fortener å få leva, og liva deira burde vore effektivt verna av lovverket. 

I Jesaja 28,15-18 står det at dei som gjer pakt med døden søkjer ly i løgn og gøymer seg bak svik. Dommen over desse skal fellast av "hovudhjørnesteinen" for det nye templet, som er Jesus. Han vil gjera rett til målesnor og rettferd til vektlodd. Hagl skal feia bort det ly som løgna gjev, og vatn skal oversvømma gøymeplassane. Pakta med døden skal opphevast og avtalen med dødsriket skal ikkje stå ved lag. Når flaumen kjem strøymande, skal dei som har vedteke desse lovene (og det gjeld i alle land), trakkast ned. 

Slike ord frå Bibelen skulle vera sterke nok for eitkvart parlament til å snu og oppheva abortlovenen sine før Herren grip inn. For det skal skje.